صورتحساب الکترونیکی مالیاتی نوعی صورتحساب انجام معاملات با اشخاص ثالث است. بر اساس ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم، صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی ملزم به صدور این صورتحساب هستند، به نحوی که باید شماره اقتصادی منحصر به فعالیت خود و طرف معامله در آن درج شده باشد. افزون بر این، فاکتور فروش نیز باید در سامانه مودیان مالیاتی بارگذاری و ثبت گردد.
مطابق فراخوان‌های ارسال‌شده به مودیان مالیاتی، تنظیم و ارسال صورتحساب مالیاتی و معاملات فصلی از ابتدای سال 1402 اجباری شده است. بنابراین، تمام مودیان باید توانایی صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی مالیات را داشته باشند. در غیر این صورت، مجبورند از معتمدین مالیاتی برای این منظور یاری بگیرند که گزینه‌ای هزینه‌بر خواهد بود.
با توجه به اینکه صورتحساب الکترونیکی یکی از مهم‌ترین مفاهیم در قانون سامانه مودیان محسوب می‌شود، تصمیم گرفتیم در این مقاله از مجله حساب رایان به تفصیل به این موضوع بپردازیم. پس تا پایان این مطلب همراه ما باشید چون نکات مهمی را در این باره به بحث خواهیم گذاشت.
صورتحساب الکترونیکی چیست؟
در متن قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی آمده است که صورتحساب الکترونیکی مالیاتی «صورتحسابی است دارای شماره منحصر به فرد مالیاتی که اطلاعات مندرج در آن، در حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره می‌شود.»
مطابق این تعریف، مشخص است که صورتحساب الکترونیکی دارای یک شماره منحصر به فرد مالیاتی است که سامانه مودیان به فاکتور فروش اختصاص می‌دهد، یعنی دیگر لازم نیست مودیان خودشان فاکتورها را شماره‌گذاری کنند. افزون بر این، صورتحسابهای الکترونیکی در حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره می‌شوند، یعنی از این پس فاکتور رسمی در بین فروشنده و خریدار ردوبدل نخواهد شد.
بر اساس آنچه گفته شد، می‌توانیم بگوییم که صورتحساب الکترونیکی مشابه فاکتورهای فروش است. این صورتحساب‌ها انواع مختلفی دارند که با توجه به حوزه فعالیت خودتان یکی از آنها صادر خواهید کرد. اگر می‌خواهید بدانید که کدام نوع از صورتحساب‌ها برای شماست، پیشنهاد می‌دهیم بخش انواع صورتحساب الکترونیکی مالیاتی را مطالعه کنید.
انواع صورتحساب الکترونیکی مالیاتی
مطابق اسناد انتشاریافته از سازمان مالیات کشور، صورتحسابهای الکترونیکی سه نوع هستند که در ادامه شما را با آنها آشنا می‌کنیم.
صورتحساب الکترونیکی نوع اول
این صورتحساب شامل اطلاعات کامل فروشنده و خریدار است. بنا به تعریف، قانون مودیان مالیاتی را ملزم به ذکر تمام اطلاعات از قبیل اطلاعات هویتی خریدار، نوع فروش و مشخصات کالا می‌کند. مودیان مالیاتی باید توجه داشته باشند که صورتحساب نوع اول، در صورت ثبت شماره اقتصادی آن در سایت مودیان، به عنوان سندی برای محاسبه مالیات استفاده خواهد شد.
صورتحساب الکترونیکی نوع دوم
تفاوت صورتحساب الکترونیکی مالیاتی نوع دوم با نوع اول در این است که اطلاعات خریدار در صورتحساب نوع دوم ثبت نمی‌گردد. بنابراین، نمی‌توان برای اعتبار مالیاتی از این صورتحساب استفاده کرد، چون اطلاعاتی در مورد خریدار ثبت نشده است یا اطلاعات مورد تأیید نیست.
صورتحساب الکترونیکی نوع سوم
در این صورتحساب مبلغ پرداخت‌شده به‌علاوه اطلاعات اندکی درباره فروشنده، زمان و تاریخ صدور فیش آورده می‌شود، اما اطلاعات دیگری درباره خریدار یا جزئیات محصول مشاهده نمی‌گردد. بنابراین، نمی‌توان از این صورتحساب نیز به عنوان سندی برای محاسبه مالیات استفاده کرد. برای مثال، رسید پرداخت خودپرداز در ردیف صورتحساب الکترونیکی نوع سوم قرار می‌گردد.
عملیات‌های صورتحساب الکترونیکی مالیات (انواع آن بر اساس موضوع و ماهیت)
می‌توانیم صورتحسابهای الکترونیکی مالیاتی را از جنبه موضوع یا عملیات‌های خاصی که باید انجام شوند نیز طبقه‌بندی کنیم. در این حالت، صورتحساب‌ها به 4 دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:
- صورتحساب الکترونیکی اصلی
این همان صورتحسابی است که پس از انجام هر معامله صادر می‌کنید، پس بیشترین سروکار را با آن خواهید داشت.
- صورتحساب الکترونیکی اصلاحی
گاهی اوقات صورتحساب الکترونیکی اصلی خودتان را صادر کرده‌اید، اما مواردی نیاز به اصلاح دارند. در صورتی که اطلاعات نیازمند اصلاح شامل اطلاعات خریدار، تغییر شناسه کالا و غیره نشود، در واقع مشغول صدور صورتحساب الکترونیکی اصلاحی هستید.
- صورتحساب الکترونیکی ابطالی
در صورتی که اطلاعاتی را از صورتحساب تغییر دهید که در ردیف اقلام اصلی قرار دارند، صورتحساب الکترونیکی مالیات ابطالی صادر می‌کنید.
- صورتحساب الکترونیکی برگشت از فروش
در صورتی که موضوع معامله، پس از صدور صورتحساب الکترونیکی، برگشت داده شود، می‌توانید صورتحساب الکترونیکی برگشت از فروش را صادر کنید.
الگوهای صورتحساب الکترونیکی مالیاتی کدامند؟
الگوهای مختلفی برای انواع معاملات و فعالیت‌های مودیان مالیاتی تعبیه شده است. این الگوهای صورتحساب الکترونیکی به صورت ویژه برای انواع صورتحسابهای مرتبط تنظیم شده‌اند. به این صورت که تعدادی از اقلام اختصاصی‌اند و تعدادی دیگر با سایر الگوها مشترک هستند. در این بخش شما را با الگوهای موجود آشنا می‌کنیم.
الگوهای صورتحساب الکترونیکی نوع اول
الگوهای این نوع صورتحساب الکترونیکی 7 عدد هستند که در زیر آورده شده‌اند:
- الگوی اول (فروش)
- الگوی دوم (فروش ارزی)
- الگوی سوم (طلا، جواهر و پلاتین)
- الگوی چهارم (قرارداد پیمانکاری)
- الگوی پنجم (قبوض پرداخت)
- الگوی ششم (بلیط هواپیما)
- الگوی هفتم (صادرات)
الگوهای صورتحساب الکترونیکی نوع دوم
الگوهای مربوط به این صورتحساب الکترونیکی مالیاتی 2 عدد هستند:
- الگوی اول (فروش)
- الگوی دوم (طلا، جواهر و پلاتین)
الگوهای صورتحساب الکترونیکی نوع سوم
همان‌طور که قبلاً هم اشاره شد، صورتحساب الکترونیکی نوع سوم همان رسید پرداخت مربوط به درگاه الکترونیکی (یا خودپرداز) است. بنابراین، الگوی مشخصی برای آن وجود ندارد و دسته‌بندی مشخصی برای آن موجود نیست.
صورتحساب شمس یا کاغذی چیست؟
صورتحساب شمس در مورد اشخاصی موضوعیت دارد که با توجه به قانون امکان صدور صورتحساب غیرالکترونیکی را دارند. اقلام اطلاعاتی این صورتحساب تمام اقلام صورتحساب الکترونیکی را دربر می‌گیرد و تنها استثنای آن عبارت است از اقلام اطلاعاتی که به واسطه سامانه مودیان به صورتحساب افزوده می‌گردد، مانند شماره منحصر به فرد مالیاتی.
چرا باید صورتحساب الکترونیکی مالیاتی را صادر کنیم؟
شاید، به عنوان یک مودی مالیاتی، از خود بپرسید که چرا باید اقدام به صدور صورتحساب الکترونیکی کنید. آیا این امر برای شما مزایا یا منافعی خواهد داشت؟ در پاسخ باید بگوییم که صدور این صورتحساب‌ها شما را از مزایای خاصی بهره‌مند خواهد کرد. برای مثال، اگر صورتحساب الکترونیکی را صادر کنید،
- از جرائم مالیاتی معاف خواهید شد،
- از تسهیلات ماده 4 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان برخوردار خواهید شد،
- نیازی به مراجعه به دفاتر و اسناد مودی مالیاتی نخواهید داشت،
- نیازی به ثبت کامل معاملات فصلی، در صورت اقدام از طریق سامانه مودیان، نخواهید داشت.
با توجه به اینکه موارد بالا مزایای خوبی برای مودیان مالیاتی به حساب می‌آیند، توصیه ما این است که تمام مودیان برای ثبت صورتحساب الکترونیکی مالیاتی خود اقدام کنند.
چه کسانی مشمول صدور صورتحساب الکترونیکی مالیات هستند؟
مطابق بند ج ماده یک قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی، تمام اشخاص حقیقی (صاحبان مشاغل)، هم صنفی و هم غیرصنفی، و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم ملزم به ثبت‌نام در سامانه مودیان هستند.
بر اساس قانون، فروشگاه‌هایی که به طور مستقیم با مشتری نهایی سروکار دارند ملزم به استفاده از پایانه‌های فروشگاهی هستند، اما چنین الزام قانونی‌ای برای سایر مودیان وجود ندارد.
از سوی دیگر، زمان‌بندی ارسال صورتحساب الکترونیکی به صورت پایین تعیین شده است:
- اشخاص حقوقی: از اول فرودین 1402
- اصناف گروه یک و دو: از اول تیرماه 1402
- اصناف گروه سه: از اول مهرماه 1402
- سایر مشاغل: از اول دی‌ماه 1402
در هنگام نگارش این مقاله، زمان برای گروه سایر مشاغل نیز کم است. بنابراین، توصیه می‌شود در اسرع وقت اقدامات لازم را انجام دهید.
نحوه صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی
دو روش برای این منظور وجود دارد: 1) از طریق سامانه مودیان و 2) از طریق سامانه ثبت معاملات آنلاین (ثامن). هر مودی، بنا بر ترجیح شخصی خود، می‌تواند یکی از این دو روش را انتخاب کند.
از طریق سامانه مؤدیان
در صورتی که قصد دارید صورتحساب الکترونیکی مالیاتی خود را از طریق سامانه مودیان ارسال کنید، لازم است مراحل زیر را انجام دهید:
- در نظام مالیاتی ثبت‌نام کنید
برای این منظور، به وبگاه my.tax.gov.ir مراجعه کنید و ثبت‌نام را انجام دهید.
- پایانه فروشگاهی معتبری را برای صدور صورتحساب و ایجاد اصلاحات لازم تهیه کنید
- گواهی امضای الکترونیکی را دریافت کنید
در هنگام امضای الکترونیکی صورتحساب‌ها، باید گواهی امضای الکترونیکی را از مراکز مربوطه دریافت کنید.
- شناسه یکتای حافظه مالیاتی را دریافت کنید
برای این منظور، در وبگاه tp.tax.gov.ir وارد کارپوشه خود شوید. پس از ورود به کارپوشه، پرونده مدنظرتان را انتخاب کرده و اطلاعات لازم را وارد کنید، سپس روش ارسال اطلاعات را برگزینید و گواهی امضای الکترونیکی را بارگذاری کنید. سرانجام می‌توانید شناسه یکتای حافظه مالیاتی را دریافت نمایید.
- مشخصات را در پایانه فروشگاهی پیکربندی و ثبت کنید
لازم است این فرایند مطابق استانداردهای سازمان امور مالیاتی کشور صورت گیرد. برای آشنایی با این استانداردها می‌توانید به آدرس intamedia.ir مراجعه کنید.
- شناسه کالا/خدمات را دریافت کنید
توجه کنید که دریافت شناسه کالا یا خدمات از وزارت صنعت، معدن و تجارت برای صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی لازم است.
- فهرست شناسه کالا/خدمات را دریافت کنید
برای دریافت فهرست شناسه کالا یا خدمات و نرخ/مشمولیت مالیات بر ارزش افزوده باید به آدرس stuffed.gov.ir مراجعه کنید.
- صورتحساب الکترونیکی را صادر کنید
بر اساس ضوابط اعلام‌شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور، برای صدور صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان می‌توانید از طریق پایانه فروشگاهی اقدام کنید.
- صورتحساب الکترونیکی خود را در سامانه مودیان ثبت یا آن را به سامانه ارسال کنید
باید بگوییم که اگر قصد دارید صورتحساب الکترونیکی مالیاتی خودتان را ثبت کنید، باید تمام مراحل بالا را به درستی انجام دهید.
از طریق سامانه ثبت معاملات آنلاین (ثامن)
یکی دیگر از روش‌های صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی از طریق سامانه ثبت معاملات آنلاین (ثامن) صورت می‌گیرد. برای این منظور، لازم است مراحل زیر را انجام دهید:
- به سامانه درگاه ملی پرداخت مالیات بروید
برای ورود به سامانه باید نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید. باید این اطلاعات را از سامانه ثبت‌نام کد اقتصادی دریافت کرده باشید.
- پس از ورود، روی دکمه عضویت در سامانه و ایجاد کارپوشه کلیک کنید
- اطلاعات را ثبت و کارپوشه را ایجاد کنید
- به سامانه مودیان برگردید و صورتحسابهای خود را ارسال کنید
به این نکته حتماً توجه کنید!
قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان تمام مودیان مالیاتی را ملزم کرده است حدأکثر ظرف یک هفته نسبت به ارسال فاکتورهای فروش خود به شکل صورتحساب الکترونیکی اقدام کنند. پس به یاد داشته باشید که اگر صورتحسابهای خود را در زمان تعیین‌شده ارسال نکنید، مطابق ماده 22 این قانون، مشمول پرداخت جریمه خواهید شد. ماده 22 می‌گوید که در صورت عدم ارسال صورتحساب الکترونیکی مالیاتی در موعد مقرر، مودی مالیاتی مشمول جریمه‌ای معادل 10 درصد از فروش‌های انجام‌شده خواهد بود.
کلام آخر
در این مقاله از مجله حساب رایان موارد مختلفی را درباره صورتحساب الکترونیکی مالیات مطرح کردیم. این اطلاعات، با توجه به اجباری‌بودن ارسال صورتحسابهای الکترونیکی، برای تمام مودیان مالیاتی ضروری هستند. باید یادآوری کنیم که انجام امور مربوطه از طریق معتمدین مالیاتی می‌تواند هزینه زیادی برای شما در پی داشته باشد، پس بهتر است امور را خود انجام دهید. در پایان باید بگوییم که اگر شما هم تجربه‌ای خاص درباره موضوع مورد بررسی این مقاله دارید یا لازم می‌دانید نکته‌ای را با ما و سایر مخاطبان مجله حساب رایان به اشتراک بگذارید، حتماً این کار را از طریق بخش نظرها در زیر انجام دهید.
