فرض کنید کالا یا خدمتی را میخواهید عرضه کنید؛ ابتدا باید قیمت آن را تعیین کنید. برای قیمت گذاری، باید از میزان هزینه هایی که برای آن کالا یا خدمت کردید آگاه باشید تا میزان سود را محاسبه و مدیریت کنید. بهای تمام شده یکی از شاخص های عملکردی میباشد که به بیان هزینه هایی که برای تولید یا ارائه خدمت صرف میشود می پردازد. با اطلاع دقیق از آن میتوان تصمیماتی مثل تعیین دستمزد، میزان قیمت، کاهش هزینه و توان رقابت در بازار را به درستی اتخاذ نمود.
حسابداری بهای تمام شده چیست
با توجه به گسترش علم حسابداری و برای رسیدن به اهداف اختصاصی و دقیق هر کسب و کار، حسابداری را به زیرشاخه های تخصصی تقسیم کرده اند. یکی از کاربردی ترین شاخه های حسابداری، حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام شده است. اهمیت بالای این موضوع باعث شده که تمامی اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه بهای تمام شده را در حسابداری بهای تمام شده به صورت دقیق ثبت و بررسی کنند. با بررسی این گزارشات علاوه بر هزینه یابی، میتوان برای آینده کسب و کار نیز برنامه ریزی نمود.
ارسال درخواست جهت مشاهده رایگان دمو
اصل بهای تمام شده
علم حسابداری دارای مفروضات و اصولی میباشد. مفروضات حسابداری همان استانداردها هستند مثل فرض تفکیک شخصیت و اصول حسابداری قواعد حاکم بر اندازه‌گیری و گزارشات هستند مانند اصل بهای تمام شده.
اصل بهای تمام شده یا اصل بهای تمام شده تاریخی به این موضوع اشاره مینماید که تمامی رویدادهای مالی، با توجه قیمت زمان وقوع ثبت میشوند و گذر زمان و کاهش ارزش پول تاثیری بر آن ندارد.
حسابداری صنعتی چیست؟
حسابداری بهای تمام شده بخشی از حسابداری صنعتی است. تمرکز حسابداری بهای تمام شده روی تعیین و تشخیص هزینه هاست ولی حسابداری صنعتی علاوه بر تعیین و تشخیص هزینه ها، روی محل وقوع هزینه ها و بهبود تخصیص آنها نیز فعالیت مینماید.
محاسبه بهای تمام شده در حوزه های مختلف
نوع هزینه های کسب وکارهای بازرگانی، تولیدی، خدماتی و پیمانکاری بسیار متفاوت میباشد و مواردی که برای بخش مدیریت هر یک از از این کسب و کارها اهمیت دارد هم متفاوت است. برای پوشش این نکات، بهای تمام شده در حوزه های مختلف شامل موارد اختصاصی آن حوزه میباشد که در گزارشات و داشبوردهای مالی نمایش داده میشود. در ادامه به بررسی جداگانه آنها میپردازیم.
شرکت بازرگانی
در این کسب و کارها باید ابتدا اطلاعات دقیق خرید و موجودی کالاها ثبت شود همچنین موجودی کالا در ابتدا، انتها و طی دوره مشخص گردد. یکی از هزینه های برجسته در بهای تمام شده شرکت های بازرگانی، هزینه حمل و نقل میباشد.
شرکت خدماتی
شرکت‌های خدماتی باید علاوه بر محاسبه دستمزدهای کارکنان در ارائه خدمت باید هزینه سربار هر خدمت نیز تخصیص بدهند.
شرکت تولیدی
در واحدهای تولیدی هزینه های مستقیمی که برای تولید یک کالا صرف میشود دارای اهمیت است. محصولاتی که از دوره های پیشین در انبار مانده نیز در نظر گرفته میشود و در پایان دوره موجودی پایان دوره نیز مشخص میشود. در شرکت های تولیدی، سیستم یکپارچه ایی که بتواند بین سیستم حسابداری و نرم افزار انبارداری ارتباط اطلاعاتی ایجاد کند؛ بسیار کاربردی می باشد. این واحدها برای تعیین قیمت یا بررسی سود هر کالای تولیدی، نیاز به گزارش دقیق بهای تمام شده دارند.
شرکت پیمانکاری
مهمترین نکته در محاسبه بهای تمام شده پیمانکاری دسته بندی هزینه هاست. یکسری از هزینه ها مستقیم به یک پیمان و پروژه مرتبط است که برای آن پروژه لحاظ میشود. نوع دیگری از مخارج هم بین چند پروژه مشترک است که باید بین آنها تقسیم شود. با توجه به مفاد قرارداد بین پیمانکار و کارفرما برخی از مخارج هم به عهده کارفرماست که باید از آن وصول شود. با یک نرم افزار حسابداری پیمانکاری که تمام این موارد را در نظر گرفته باشد میتوان گزارش دقیقی از بهای تمام شده پیمان ها بدست آورد.
انواع بهای تمام شده با توجه به نوع هزینه ها
پس از تعریف ابتدایی بهای تمام شده باید به سراغ روش های مختلف محاسبه آن رفت. با توجه به نوع هزینه های هر کسب و کار، دسته بندی های گوناگونی از بهای تمام شده ارائه میشود. در ادامه به بررسی انواع آن میپردازیم.
بهای تمام شده مستقیم
این روش ها بیشتر در محاسبه بهای تمام شده تولیدی به کار میرود. هزینه هایی که مستقیم با خط تولید سر و کار دارند مثل مواد اولیه در این قسمت لحاظ میشوند و در لیست بهای تمام شده مستقیم ثبت میشوند.
بهای تمام شده غیرمستقیم
هزینه هایی مانند دستمزد کارگران برای جا به جایی مواد اولیه در خط تولید، که به صورت مستقیم نمیتوان آن را لحاظ نمود؛ در بخش بهای تمام شده غیر مستقیم قرار میگیرند.
بهای تمام شده فرصت از دست رفته
این نوع از محاسبه بهای تمام شده بسیار جذاب و کاربردی است. فرض کنید یک شرکت در سرمایه گذاری خود به سود 10 درصد دست یابد حال اگر در همین تایم میتوانست با سرمایه گذاری دیگری به سود 15 درصد دست یابد این 5 درصد از دست رفته در محاسبه بهای تمام شده فرصت از دست رفته لحاظ میشود.
بهای تمام شده اختیاری
بعضی از هزینه ها را میتوان برای زمان معینی حذف نمود؛ مثل هزینه تبلیغات یا آموزش کارکنان. این هزینه ها در بهای تمام شده اختیاری ثبت میشوند.
بهای تمام شده قابل کنترل و غیرقابل کنترل
مدیر هر بخش با توجه به اختیاراتش و نوع کارکردش میتواند یک سری از هزینه ها را کنترل کند مثلا مدیرهای عملیاتی میتوانند هزینه ماشین آلات یا محصولات نیمه کاره بخش خود را مدیریت کنند اما هزینه بیمه کارکنان از کنترل آنها خارج میباشد. پس هزینه ها باتوجه به ماهیت قابل کنترل یا غیرقابل کنترل بودن؛ در لیست بهای تمام شده قابل کنترل یا بهای تمام شده غیرقابل کنترل ثبت میشوند.
بهای تمام شده تفاضلی
یکی از مهمترین گزارشات حسابداری که با استفاده از آن تصمیمات استراتژیک اتخاذ میشود؛ بهای تمام شده تفاضلی می باشد. فرض کنید شما مدیر یک شرکت تولید خودرو هستید و باید بین تولید یک قطعه و وارد کردن آن تصمیم بگیرید. بهای تمام شده تفاضلی با محاسبه هزینه تولید و واردات آن قطعه و مقایسه این دو، در اخذ تصمیم پرسودتر به شما کمک خواهد کرد.
نحوه محاسبه بهای تمام شده
بهای تمام شده، مخصوصا بهای تمام شده کالای فروش رفته در صورت سود و زیان ظاهر میشود و میتواند برای محاسبه حاشیه سود ناخالص شرکت، از درآمد کسر شود. به همین دلیل در محاسبه آن باید بسیار دقیق عمل کرد. در روش های سنتی که با استفاده از اکسل محاسبه می‌گردید از روش هایی مثل فایفو (اولین ورودی-اولین خروجی)، لایفو (آخرین ورودی-اولین خروجی)، میانگین موزون و روش استاندارد نیز استفاده می‌نمودند.
برخی از فرمول های مهم این بخش عبارتند از:
خرید خالص = خرید طی دوره + اضافات خرید – (برگشت از خرید + تخفیفات درصدی خرید + کسورات خرید)
موجودی کالای آماده برای فروش = موجودی کالای اول دوره + خرید خالص
بهای تمام شده کالای فروش رفته = موجودی کالای آماده برای فروش – موجودی کالای پایان دوره
موجودی کالای پایان دوره = موجودی کالای تعدادی در انبارها که قابل شمارش باشد * بهای هر کالا
بهای تمام شده ادواری
در روش ادواری، بهای تمام شده در طول دوره ثبت نمیشود و گردش ندارد. در پایان دوره با بررسی تعداد کالا و تعیین ارزش برمبنای شیوه های گردش بهای تمام شده، به عنوان موجودی پایان همان دوره و موجودی اول دوره بعدی در سیستم حسابداری و ترازنامه ثبت میگردد.
بهای تمام شده دائمی
برخلاف روش ادواری، در روش دائمی با هرخرید و فروش، موجودی کالا بدهکار یا بستانکار میشود. بنابراین موجودی کالا به طور مستمر در گردش است و بها و مقدار آن ثبت میگردد. مزیت این روش این است که مقدار دقیق مانده موجودی کالا، در هر زمان نمایش داده میشود.
بهای تمام شده کالای فروش رفته
به مجموع تمام هزینه های مستقیمی که برای تولید یک کالا صرف میشود؛ بهای تمام شده کالای فروش رفته میگویند. این هزینه ها عبارتند از مواد اولیه و دستمزد. البته هزینه های غیر مستقیم مانند بازاریابی و توزیع، جزوی از بهای تمام شده کالای فروش رفته محاسبه نمیشوند.
نحوه محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته
در شرکت های بازرگانی باید بهای تمام شده کالای آماده فروش را محاسبه کنیم. برای محاسبه این مورد موجودی کالای اول دوره را با خریدهای طی دوره جمع می کنیم. در نهایت با کم کردن موجودی پایان دوره از بهای تمام شده کالای آماده فروش میزان کالای فروش رفته را بدست می آوریم. ولی در موسسات تولیدی برای محاسبه بهای تمام شده کالای آماده فروش از جمع موجودی کالای ساخته شده اول دوره و بهای تمام شده کالای ساخته شده بدست میاوریم.
روش های محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته
اینکه از روش های ادواری یا دائمی استفاده میکنیم در مسیر و فرمول محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته بسیار موثر است.
میانگین
مواقعی که آیتم های موجود در انبار دارای تنوع زیادی نباشد میتوان از روش میانگین استفاده نمود. در این روش میانگین هرآیتم در طول دوره محاسبه میشود.
(first-in, first-out) FIFO
در این شیوه اولین کالای ورودی به انبار به عنوان اولین خروجی در نظر گرفته میشود. موجودی انتهای دوره کالاهایی هستند که دیرتر وارد انبار شده اند. زمانی که تورم شدید باشد این روش مناسب نیست.
(last-in, first-out) LIFO
در این روش که برخلاف fifo د رتورم باعث سودآوری هم میشود. آخرین کالای ورودی انبار به عنوان اولین خروجی از انبار در نظر گرفته میشود.
کاربرد بهای تمام شده کالای فروش رفته
برای تصمیم گیری درست و به موقع نیاز به اطلاعات مهمی مثل بهای تمام شده کالای فروش رفته است. با این گزارش میتوان تصمیمات کوتاه مدت و بلندمدت اتخاذ کرد.
بهای تمام شده کالای فروش رفته در صورت سود و زیان
هزینه دوره مالی که در صورت سود و زیان گزارش میشود همان بهای تمام شده کالا فروش رفته است. برای محاسبه سود یا زیان ناخالص، بهای تمام شده را از مقدار فروش خالص کم میکنند. برای بدست آوردن سود ناویژه از بهای تمام شده کالای فروش رفته استفاده مینمایند.
بهای تمام شده کالای فروش رفته در ترازنامه
در ترازنامه موجودی نقد در قسمت دارایی جاری لحاظ میشود. افزایش میزان بهای تمام شده کالا فروش رفته باعث افزایش مقدار دارایی جاری شرکت میگردد. این روند باعث افزایش سود انباشته و در نتیجه افزایش صاحبان سرمایه شرکت در ترازنامه میشود.
بهای تمام شده کالای فروش رفته در شرکت تولیدی
پایان هر دوره مالی در شرکت های تولیدی، گزارش بهای تمام شده از طریق فرمول های زیر تنظیم میگردد. در کسب و کارهای تولیدی که با فعالیت بر روی مواد اولیه و تغییر آن، کالاها ساخته میشود، معیارهایی مانند کالای ساخته شده نیز در نظر گرفته میشود.
بهای تمام شده کالای فروش رفته = موجودی کالای آماده برای فروش – موجودی کالای پایان دوره
موجودی کالای آماده برای فروش = موجودی کالای اول دوره + خرید خالص
خرید خالص = خرید طی دوره + اضافات خرید – (برگشت از خرید + تخفیفات درصدی خرید + کسورات خرید)
بهای تمام شده کالای فروش رفته در شرکت بازرگانی
در شرکت های بازرگانی ابتدا باید اطلاعات موجودی کالا و خرید کالا (خرید خالص+هزینه حمل و نقل) را به طور صحیح و دقیق داشته باشید. خرید کالا را به موجودی دوره اول اضافه میکنند. بهای کالای آماده فروش انتهای دوره را از حاصل جمع مرحله قبل کسر مینماییم و بهای کالای فروش رفته را محاسبه کنیم.
اهمیت محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته
ضرورت و اهمیت گزارش و محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته در تصمیمات مدیریتی معین میشود. از مهمترین این ضرورت ها را میتوان کنترل دقیق مدیران بر روی هزینه‌های تولید، مانند خرید مواد اولیه، هزینه استفاده از ماشین‌آلات، دستمزد پرسنل و کاهش هزینه‌های سازمانی، افزایش بهره‌وری و ارتقاء سطح انگیزه پرسنل بیان نمود.
اهمیت نرم افزار بهای تمام شده
بهای تمام شده به مدیران کمک مینماید تا مخارج کسب و کار خود را مدیریت کنند و میزان سود را افزایش بدهند و با قیمت گذاری های رقابتی، جذب مشتری داشته باشند. به همین علت استفاده از نرم افزاری قدرتمند که بتواند با گزارشات مختلف حسابداری بهای تمام شده، به کنترل های داخلی شرکت کمک نماید؛ بسیار اهمیت دارد.
نرم افزار حسابداری محاسبان
شرکت حساب رایان پارس به عنوان یک شرکت دانش بنیان و با سابقه درخشان، قریب به دو دهه در تولید و ارائه نرم افزارهای یکپارچه حسابداری، مالی و اداری محاسبان با رویکرد ERP فعالیت دارد. شرکت حساب رایان پارس در ارائه نرم افزار حسابداری و بهای تمام شده محاسبان، بیش از ۴۰۰۰ مشتری در سراسر کشور دارد.
افتخارات شرکت حساب رایان پارس
- دارای رتبه یک شورای عالی انفورماتیک کشور در ۳ حوزه
- قیمت بسیار مناسب فروش نرم افزار و بهای خدمات آموزش و استقرار، بو‌می‌سازی و خدمات پشتیبانی
- دریافت تندیس و کسب گواهی نامه ملی رعایت حقوق مصرف کننده در شش سال پیاپی از 1395 تا 1400 از سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان
- دریافت تندیس و کسب گواهی نامه شرکت برتر نرم افزاری در سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۶ از وزارت صنعت و معدن و تجارت
- بهره گیری از توان تخصصی کارشناسان مجرب IT و امور مالی کسب کارهای مختلف درجهت شناخت وضعیت موجود و اتخاذ مناسب ترین روش برای رفع مشکلات قبلی، کانورت اطلاعات، راه اندازی و استقرار کامل نرم افزار در کوتاه ترین زمان ممکن
- دارای مجوز از دیوان محاسبات کشور و وزارت امور اقتصاد و دارائی
- طراحی 35 محصول متفاوت در حوزه‌های مالی، لجستیک، اداری، منابع انسانی جهت کسب کارهای متنوع
- دارای پروانه بهره برداری تولید نرم افزار از وزارت صنعت، معدن و تجارت
- بیش از ۳۸۵۰۰۰ کلاینت و کاربر در سراسر کشور
- بیش از ۶۰۰ پایگاه شهری در سراسر کشور
کلیه شرکت ها میتوانند با تکمیل فرم درخواست دمو، جلسه ای را با دپارتمان فروش در خصوص قابلیت ها و امکانات محاسبان داشته باشند.
شماره تماس دپارتمان فروش: ۸۷۷۶۰ (داخلی ۲۲۵) و یا شماره همراه( ۰۹۱۹۹۹۸۷۱۳۸)
ارسال درخواست جهت مشاهده رایگان دمو
